Bandyci często handlują ludźmi tuż obok nas, a my nie jesteśmy nawet tego świadomi. Kobiety są zmuszane do prostytucji, dzieci do niewolniczej pracy albo żebrania na ulicach. Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi ma na celu uświadamianie przed tym niebezpieczeństwem.
Handel ludźmi jest zjawiskiem podlegającym dynamicznym przemianom. Obecnie Polska nie jest już tylko krajem pochodzenia ofiar, ale także krajem tranzytowym, przez który odbywa się transfer ofiar z Europy Wschodniej do Europy Zachodniej oraz krajem docelowym dla ofiar wykorzystywanych głównie w prostytucji i pracy przymusowej. Handel żywym towarem jest jedną z najbardziej dochodowych form przestępczości. Wśród ofiar dominują kobiety, jednak coraz więcej mężczyzn wykorzystuje się do pracy przymusowej, a całe rodziny do wyłudzania świadczeń socjalnych.
Za handel ludźmi mogą być uznane wyłącznie czynności sprawcze wskazane w art. 115 § 22 K.K., t.j.:
- werbowanie (nakłanianie, zjednywanie, zaciąganie),
- transport (przemieszczanie, przewożenie z zastosowaniem środków komunikacji),
- dostarczanie (umieszczanie w innym miejscu),
- przekazywanie (powierzanie, dawanie w celu dysponowania),
- przechowywanie (zatrzymywanie w jednym miejscu, przetrzymywanie w ukryciu)
- lub przyjmowanie osoby (zatrzymywanie przekazanej osoby).
Istotnym jest przy tym, że w celu wypełnienia znamion przestępstwa handlu ludźmi, wymienione wyżej czynności powinny zostać zrealizowane z zastosowaniem:
- przemocy lub groźby bezprawnej,
- uprowadzenia,
- podstępu,
- wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
- nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
- udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą.
Niezbędnym elementem w przypadku zakwalifikowania czynu jako wypełniającego znamiona przestępstwa handlu ludźmi jest również podjęcie określonego działania przez sprawcę w celu wykorzystania innej osoby, nawet za jej zgodą w różnych formach seksualnego wykorzystania (w tym w pornografii i w prostytucji), w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie oraz wszelkich innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka lub w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Należy podkreślić przy tym, że jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte wyżej wymienione metody lub środki.
Przestępstwo handlu ludźmi jest w Polsce zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 (art. 189a Kodeksu karnego), a zatem stanowi zbrodnię. Z uwagi na wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu karalne jest również przygotowanie do popełnienia tego przestępstwa (czyn zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5).
W policji zapobieganiem handlowi ludźmi i rozpoznawaniem tego przestępstwa na szczeblu Komendy Głównej Policji zajmują się policjanci z Wydziału do walki z Handlem Ludźmi, w jednostkach terenowych komórki właściwe do walki z handlem ludźmi i przeszkoleni policjanci.
W Wydziale do walki z Handlem Ludźmi Biura Kryminalnego KGP od 2014 r. funkcjonuje skrzynka e-mailowa Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., na którą każdy może przesłać informację o zaobserwowanych symptomach tego procederu oraz telefon zaufania o numerze 664 974 934 służący do przekazywania informacji o zdarzeniach mogących wyczerpywać znamiona przestępstwa handlu ludźmi, pedofilii oraz pornografii z udziałem małoletniego. Przekazywane informacje są weryfikowane przez policjantów WHL BK KGP i przekazywane do jednostek terenowych i partnerów zagranicznych celem podjęcia czynności przez właściwe podmioty.
mł. asp. Izabela Burska
